مضامین و لغات و تعبیرات قرآنی در اشعار کمال خجندی

author

  • فخرالدین نصرالدین‌اف استادیار
Abstract:

کمال خجندی، از سخنوران و عرفای عالی‌قدر قرن هشتم هجری، یکی از بزرگ‌مردانی است که از آیات و مضامین قرآنی در اشعار خویش بسیار بهره برده است. در این مقاله، بازتاب مطالب قرآنی خواجه کمال ذیل چهار بخش مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است که عبارت‌اند از: ۱. اسماء، سُوَر و آیات قرآنی؛ ۲. تلمیح به داستان‌های قرآنی؛ ۳. تجلی مضامین قرآنی؛ ۴. اقتباسات قرآنی. در بخش اول ابیاتی که نام سوره‌ها و آیه‌های قرآنی به‌صراحت در آن‌ها آمده، ذکر شده است. در بخش دوم تلمیح به داستان‌های قرآنی با ترتیب تاریخی به دو صورت تلمیح به داستان‌های انبیا و تلمیح به دیگر داستان‌های قرآنی، توضیح داده شده‌ و شاهدمثال‌های آن‌ها آورده شده است. در بخش سوم تأثیر مضامین قرآنی در اشعار خواجه کمال بررسی شده و ابیاتی که این مضامین در آن‌ها بازتاب یافته، بیان شده است. در بخش چهارم نیز که مربوط به اقتباس‌های قرآنی است، ابیاتی که اشاره به عبارت‌های قرآنی دارند، معرفی شده‌اند. الهامات شیخ کمال که عبارت از ۷۳ سوره و بیش از ۲۵۰ آیۀ مبارکۀ قرآن هستند، گویای آن است که وی از دانندگان و مونسان حقیقی قرآن بوده و با پیوستن به سرچشمۀ سرمدی اهل معنی، مضامین عمیق و عالی را در زلال آیات این کتاب آسمانی به نظم درآورده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ساختار «سفر»های عرفانی در اشعار کمال خجندی

کمال‌ خُجندی از عارفانقرن هشتم هجری است که پس از سفر حج، در «تبریز» و «سرای» ساکن شد. می توان ادعاکرد که این سفرهای کمال بود که مضمون اشعار و زندگی او را متحول ساخت. از دیداو، سفرروح و عروج آن دال بر نیاز فطری انسان به تعالی و تکامل است که در نهایت منتهی به «انسان کامل» می‌شود. آن چه در این سیر روحانی اصل و حقیقت است دیدار با «خویش» است. هر سفر نیاز به یک راهنما و یاریگر دارد که او نیز از مدد پی...

full text

بعضی لغات و تعبیرات نویافته درمثنوی

مثنوی بزرگترین و مشهورترین کتاب منظوم عرفانی از زمان خود مولانا مورد توجه علما و عرفا قرار گرفته است. از دیر زمان شرحهایی به زبانهای مختلف برآن نوشته اند و در اثنای شرح پاره یی از لغات آن را توضیح داده اند. درباره لغات مثنوی هم کتابهایی مستقل از قرن نهم هجری به بعد تدوین شده که از میان آنها به فرهنگ مثنوی از عبداللطیف بن عبدالله کبیر و مظهر الاشکال از محمد شعبان زاده که به ترکی و احتمالاً از سده...

full text

تلمیح و ایهام در شعر کمال خجندی

دیوان به نسبت پرحجم کمال الدّین مسعود خنجدی، به جز چهار قصیده و ابیاتی با عنوان های: قطعات، دوبیتی، رباعی، مثنوی و یک نمونه مستنزاد که همۀ آنها به اندازۀ یک دهم دیوان نمی شود، بقیه از 982 غزل عرفانی فراهم آمده است. محتوا و بار هنری همۀ این غزلها در قیاس با غزلهای سعدی، مولانا و حافظ که کمال در جای جای اشعار خود از این شاعر نامدار و غزلهایشان یاد کرده است؛ چندان نغز و گرانبار نمی نماید. گرچه کم ن...

full text

فرهنگ تحلیلی لغات و ترکیبات دیوان کمال خجندی

چکیده: کمال خجندی شاعر عارف نامدار و از غزل سرایان برجست? قرن هشتم است. بخش اعظم دیوان هشت هزار بیتی وی در قالب غزل سروده شده است. یکی از جنبه های مهّم و مغفول ماند? شعر این شاعر تحقیق در لغات و ترکیبات دیوان اوست که موضوع تحقیق حاضر است. این تحقیق در سه فصل انجام گرفته. در فصل اوّل کلیات و مبانی تحقیق بیان شده است. فصل دوّم مشتمل است بر اشاره ای به تاریخ عصر شاعر، اوضاع سیاسی و اجتماعی آن عصر، ...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 14

pages  147- 168

publication date 2007-03-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023